Математика (Жаратылыстану ғылымдары)
Сабақтың коды Курс аты Сынып Академиялық кредит Cағат Апталық сабақ сағаттары (лекция) Апталық сабақ сағаттары (практика) Апталық сабақ сағаттары (зертханалық)
UI 4387 Қолданбалы статистика төртінші курс 5 150 15 30
Пәннің сипаттамасы
Орыс тілі, Түрікше, Ағылшын тілі, Қазақ тілі
Тлеукеев Ерлан Дарданбаевич

Пән студенттерді қазіргі заманғы қолданбалық статистиканың негізгі ұғымдары, нәтижелері және бірқатар практикалық тұрғыдан аса маңызды мысалдары және есептерімен жан-жақты таныстырады.Сонымен бірге пән материалдарын баяндау барысында негізгі актуарлық математикаға қатысты мәселелерге шешуді үйретеді. Білімгерлер қолданбалы статистика әдістерін қолдану техникасы бойынша есептерді шешуге машықтанады.

Баяндау, пікір алмасу, пікірталас, проблемалық сұрақтар, ситуациялық сұрақтар.

Мүмкіндігі шектеулі білімгерлер үшін құрылымдық бөлімдермен бірлесіп, мамандандырылған бейімдеу пәндерін (модульдерін) енгізіудің оқыту әдістерін, формаларын, бақылау түрі мен уақыт мөлшерін пән оқытушысы өзгерте алады.

1-Іргелі математикадан алған теориялық білімдерін математиканың әртүрлі салаларындағы процестер мен құбылыстарды сипаттауда қолданады (ОН6);
2-Іргелі математиканың классикалық есептерінің қойылымдарын дұрыс қоя отырып, есепті шешеді (ОН9);
3Математиканың әртүрлі бағыттарының есептерін зерттеуде теориялық және математикалық-статистикалық әдістерді қолданады;(ОН10);
4Математиканың әртүрлі салаларының практикалық есептерін шешуде компьютерлік бағдарламаларды пайдаланып, есепті сауатты шығарады (OH11);
Haftalık KonuБағалау әдісі
1Деректер және олардың түрлері.Деректерді алдын ала талдау.Таңдамалық әдіс.Бас жиынтық және таңдама. Таңдаманың статистикалық таралуы.Таңдаманың сандық сипаттамалары.Сенім аралығы.Қалыпты (Гаусстық) таралупрезентация
2Z таңбалар критерийі.презентация
3Статистикалық жорамалдарды тексеру барысында жіберілетін қателер.Статистикалық критерийлер және олардың түрлеріЖазбаша
4Сандық деректер: екі тәуелсіз топтар. Жұптаспаған немесе тәуелсіз (екі таңдамалы) Стьюденттің t-критерийі. Фишердің F критерийі ( екі дисперсияларды салыстыру; F-test).Манн-Уитнидің U критерийі (Mann-Whitney U test)Жазбаша
5Вилкоксонның Т- таңбалы рангілер критерийі.(Wilcoxon test)Жазбаша
6Сандық деректер: екіден көп топтар. Дисперсиялық талдау. Бірфакторлы дисперсиялық талдау.Дисперсиялық талдауды жүргізу әдісі.Кочреннің қалыпты таралған бірнеше бас жиынтықтардың дисперсияларын салыстыру критерийіпрезентация
7Бірнеше топтарды салыстыру: Крускал-Уоллис критерийі.презентация
8Тәуелсіз екі топ: Пирсонның Xи-квадрат критерийі. Фишердің дәл критерийі (Fisher`s exact test)презентация
9Өміршеңдікті талдау.Цензурирленген және цензурирленбеген деректер. Өміршеңдікті бағалау. Каплан- Мейер әдісі. Өміршеңдік қисығы. Өміршеңдіктің сенім аралығы. Екі өміршеңдік қисықтарын салыстыру. Логрангілік критерий (Log – rank.test). немесе логарифмдік рангілік критерий.Йейтс түзетілуі.презентация
10Сандық деректер: екі тәуелді топтар.Стьюденттің жұптасқан t- критерийі.Жазбаша
11Тәуелді екі топ: Мак-Нимар (Mc Nemar) критерийі.Жазбаша
12Екіден көп топтар. Пирсонның Xи-квадрат критерийі: үлкен орайластық кестелері.презентация
13Корреляциялық талдау. Пирсонның корреляция коэффициенті. Корреляцияның статистикалық мәнділігі.Пирсонның корреляция коэффициентінің мәнділігі жөніндегі жорамалды тексеру критерийі.Жазбаша
14Cпирменнің рангілік корреляция коэффициенті Спирменнің рангілік корреляция коэффициентінің қасиеттері және корреляция коэффициентінің мәнділігі жөнінде жорамалды тексерупрезентация
15Регрессиялық талдау. Сызықты регрессиялық талдау. Регрессия теңдеуі. Сызықты регрессия теңдеуі. Ең кіші квадраттар әдісі. Регрессия теңдеуінің коэффициенттерінің мәнділігін бағалау. Регрессия теңдеуінің сапасын бағалау.Жазбаша
Пәннің оқу нәтижелерімен байланысы
PÇ1PÇ2PÇ3PÇ4PÇ5PÇ6PÇ7PÇ8PÇ9PÇ10PÇ11
Оқулық / Материал / Ұсынылатын ресурстар
1Токбергенов Ж. Б., Ықтималдықтар теориясы және математикалық статистика.Оқу құралы-Алматы: АТУ, 2016. - 159 б. http:// rmebrk.kz
2Е. Д. Тлеукеев, Ықтималдықтар теориясының есептерін шешу, оқу құралы, Түркістан: Ахмет Есеви атындағы Қазақ-Түрік университеті. Түран баспаханасы. 2020, -152 бет.
3Қошанова М.Д., Назарова К. Ж., Тлеукеев Е. Д. Ықтималдықтар теориясы және математикалық статистика элементтері бойынша жеке тапсырмалар жинағы, Түркістан: Ахмет Ясауи атындағы Қазақ-Түрік университеті. Тұран баспаханасы. 2020 -164 бет.
4Ақанбай Н., Ықтималдықтар мен жаттығулар теориясы бойынша есептер жинағы.Оқулық.Ол оны алмады. 'Қазақ университеті' 2020.
5Ақанбай Н. Ықтималдықтар теориясы және математикалық статистика: 1 бөлім. Оқулық.2019
6С. А. Жолдасов, Ықтималдықтар теориясы және математикалық статистика бойынша есептер жинағы. Оқулық. Алматы: Evero-2023
7Е. Д. Тлеукеев, 'Ықтималдықтар теориясы және математикалық статистика' курсы бойынша әдістемелік нұсқаулар, Түркістан: Ахмет Ясауи атындағы Қазақ-Түрік университеті. Тұран баспаханасы. 2017-101с.
8Тлеукеев Е.Д., Ықтималдықтар теориясы және математикалық статистика, оқу құралы, Түркістан,: Тұран баспахана.2018-214с.