| Сабақтың коды | Курс аты | Сынып | Академиялық кредит | Cағат | Апталық сабақ сағаттары (лекция) | Апталық сабақ сағаттары (практика) | Апталық сабақ сағаттары (зертханалық) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ChKDKCS 3222 | Қазіргі қазақ тілінің құрмалас сөйлем синтаксисі | Үшінші курс | 3 | 90 | 1 | 2 | 0 |
Тілдің синтаксистік жүйесінің құрылысын, бұл жүйенің коммуникация үстіндегі жұмсалуын біледі; Қазіргі қазақ тілінің сөз тіркесі, жай сөйлем, құрмалас сөйлем, күрделі синтаксистік тұтастық, мәтін синтаксисі туралы теориялық білімін тілдік деректерді синтаксистік талдауда көрсетеді, тілдік талдау дағдысы қалыптасады. Ғылыми жобалар дайындауға дағдыланады. Өзіндік білім алу және өз бетінше жұмыс істеу қабілетін қалыптастырады. Синтаксис. Синтаксис заңдылылықтар. Сөйлем құрылымы. Көпқұрылымды сөйлемдер. Құрмалас сөйлемнің сипаты. Грамматикалық, семантикалық сипаты. Құрмалас сөйлемдерді грамматикалық түрлерін тану принципі. Құрмалас сөйлемдердің салалас, сабақтас болып топтасу принципі. Салалас құрмалас сөйлем. Грамматикалық түрлері. Олардың түр-түрге топтасу принципі. Сабақтас құрмалас сөйлем. Сабақтас құрмалас сөйлемнің грамматикалық сипаты. Сабақтас құрмалас сөйлемдерді нақты танытатын белгілері. Көп компонентті сөйлемдер. Грамматикалық, семантикалық түрлері.
Қазіргі қазақ тілінің жай сөйлем синтаксисі
Тіл білімі тарихы мен теориясы
1. Топпен жұмыс әдісі.
2. тілдік талдау әдісі.
3. сын тұрғысынан ойлау әдісі.
4. миға шабуыл әдісі әдісі.
5. құрылымдық талдау әдісі
6. дамыта оқыту әдісі
7. кәсіби шеберлікті арттыру әдісі.
| 1 | қазіргі қазақ тілінің синтаксисі пәнінің теориясын біледі; |
| 2 | қазіргі қазақ тілінің құрмалас сөйлем синтаксисі пәнінен алған білімі мен дағдыларын тәжірибе жүзінде қолданады; |
| 3 | ғылыми ақпаратты сұрыптай алады; қазіргі қазақ тілі синтаксисі ғылымы бойынша өзінің көзқарасын идеяларға жүгіну негізінде дәлелдейді |
| 4 | Өзінің зияткерлік дамуы, мәдени дамуы, кәсіби құзыреттілігі, денсаулығы, адамгершілік және физикалық өзін-өзі жетілдіру үшін таным, жаттығу және өзін-өзі бақылау әдістері мен құралдарын пайдаланады; |
| 5 | Білім беру үдерісін жоспарлай алады және оны жүзеге асыруда білім берудің әдіснамасы мен негізгі теорияларын қолдана алады |
| 6 | Кәсібінің әлеуметтік маңызы мен мәнін түсінеді. |
| 7 | қазіргі қазақ тілінің теориялық негіздерін, оның жалпы ғылымдар жүйесіндегі орнын анықтай алады |
| Haftalık Konu | Бағалау әдісі | |
|---|---|---|
| 1 | 1. Апта Лекция Кіріспе. Синтаксис. Синтаксис заңдылылықтар. Сөйлем құрылымы. Көпқұрылымды сөйлемдер. | Ауызша |
| 2 | 2. Апта Лекция Құрмалас сөйлем – синтаксистік тұлға, оның грамматикалық, семантикалық сипаты | Ауызша |
| 3 | 3. Апта Лекция Құрмалас сөйлемнің компоненттерін байланыстыратын, тұтастыратын тіл амалдары | Ауызша |
| 4 | 4. Апта Лекция Құрмалас сөйлемдердің грамматикалық түрлерін тану принципі. Салалас құрмалас сөйлем. Ыңғайлас салалас сөйлемдер | Ауызша |
| 5 | 5. Апта Лекция Қарсылықты, себептік салалас құрмалас сөйлемдер, олардың грамматикалық сипаты | Ауызша |
| 6 | 6. Апта Лекция Іргелес салалас құрмалас сөйлемдердің грамматикалық, функционалдық сипаты, іргелес салалас құрмалас сөйлемдердің грамматикалық, семантикалық топтары. | Сөздік |
| 7 | 7. Апта Лекция Себептік, шарттық қатынасты білдіретін іргелес салалас сөйлемдер, олардың грамматикалық сипаты | Сөздік |
| 8 | 8. Апта Лекция Айқындауыштық, объектілік қатынасты білдіретін іргелес салалас сөйлемдер, олардың грамматикалық сипаты | Ауызша |
| 9 | 9. Апта Лекция Теңдік қатынасты білдіретін іргелес салалас сөйлемдер, олардың грамматикалық сипаты Телінбе компонентті іргелес салалас сөйлемдер, олардың грамматикалық сипаты | Ауызша |
| 10 | 10. Апта Лекция Сабақтас құрмалас сөйлемдердің грамматикалық сипаты. Сабақтас құрмалас сөйлемдердің компоненттерінің байланысу амалдары. | Сөздік |
| 11 | 11. Апта Лекция Сабақтас құрмалас сөйлемдердің түр-түрін тану принципі. Есімше формаларының қатысуымен құрылатын сабақтас құрмалас сөйлемдер. | Ауызша |
| 12 | 12. Апта Лекция Шартты рай формалы етістіктің қатысуымен құрылатын сабақтас құрмалас сөйлемдер және олардың семантикалық, грамматикалық сипаты | Ауызша |
| 13 | 13. Апта Лекция Көсемше формалы етістіктің қатысуымен жасалған сабақтас құрмалас сөйлемдер | Ауызша |
| 14 | 14. Апта Лекция Көп компонентті құрмалас сөйлемдер. | Сөздік |
| 15 | 15. Апта Лекция Құрмалас сөйлемнің коммуникативтік талапқа сай ұйымдасу ерекшелігі | Сөздік |
| PÇ1 | PÇ2 | PÇ3 | PÇ4 | PÇ5 | PÇ6 | PÇ7 | PÇ8 | PÇ9 | PÇ10 | PÇ11 |
|---|
| Оқулық / Материал / Ұсынылатын ресурстар | ||
|---|---|---|
| 1 | 1. Қошанова Н. Қазіргі қазақ тілінің жай сөйлем синтаксисі. Оқу құралы, Түркістан, 2018. | |
| 2 | 2. Қазіргі қазақ тіліндегі синтаксистік парадигмалар. – Алматы: Мемлекеттік тілді дамыту институты, 2016 | |
| 3 | 3. Қошанова Н. Қазіргі қазақ тіліндегі тұрақты тіркестердің синтаксистік қызметі. Оқу құралы. Түркістан, 2017 | |
| 4 | 4. Жылқыбаева М.С. Қазіргі қазақ тілінің синтаксисі. Оқу құралы, Алматы: «Эверо», 2022 |