Шетел филологиясы (түрік тілі)
Сабақтың коды Курс аты Сынып Академиялық кредит Cағат Апталық сабақ сағаттары (лекция) Апталық сабақ сағаттары (практика) Апталық сабақ сағаттары (зертханалық)
KUT 3225 Көне Ұйғыр түрікшесі Үшінші курс 5 150 5 5 0
Пәннің сипаттамасы
Түрікше
PhD Ержан Өмірбаев

Ұйғыр жазуы — соғды жазуынан (б.з.б. 1 ғ. — б.з. 9 ғ-лар) бастау алатын ежелгі ұйғыр тайпалары пайдаланған жазу. Жоғарыдан төмен қарай тік әріптермен солдан оңға бағыттала жазылатын бұл жазу түрі сирия-арамей әліпбилерінің біріне саяды. Ұйғыр жазуының әліпбиін кейінірек басқа да түркі тайпалары (наймандар), олардан моңғолдар үйренген. 13 — 14 ғ-ларда Орт. Азияда құрылған түркі-моңғол ұлыстарының көпшілігі Ұйғыр жазуын пайдаланған. 16 ғ-да кейбір өзгерістермен маньчжурлар қабылдады. Кей халықтар Ұйғыр жазуын 18 ғ-ға дейін, ал сары ұйғырлар 19 ғ-ға дейін қолданып келгендігі туралы білім алады.

KTT  2223 Көне түрік тілі 

ТТТ 4219 Тарихи Түркі тілдері (Қарахан)

баяндау, мәтінмен жұмыс жасау, пікір алмасу

1Түрік тілінің тарихын үйренеді, Орал-Алтай тіл тобының ерекшеліктерін анықтайды
2Көне түрік тілі, көне ұйғыр, шағатай тілдеріндегі мәтіндерді оқиды, түсіндіреді
3Түрік тілінің тарихын дәуірге бөлу принциптері, әдеби түрік тілінің даму кезеңдері және түркі мемлекеттерінің тарихы туралы білімін қалыптастырады
4Шағатай және осман тілдеріндегі қолжазбаларды транскрипция жасайды және оның түсіндірмесін қазіргі түркі тілдерінде береді
5Қараханидтер кезеңіндегі жазба мәдениетінің өзіндік ерекшеліктерін көрсетеді
6Ежелгі түркі қоғамы мен ежелгі түркі мемлекеттігін зерттеудің мәселелерін, перспективаларын анықтайды және жақын арадағы міндеттерді тұжырымдайды
Haftalık KonuБағалау әдісі
1Ұйғыр қағанаттарыАуызша және жазбаша
2Ұйғыр әліпбиіАуызша және жазбаша
3Ұйғыр жазу жүйесіАуызша және жазбаша
4Көне Ұйғыр түркілері бойынша жүргізілген зерттеулерАуызша және жазбаша
5Көне Ұйғыр түрік сөздігіАуызша және жазбаша
6Ескі ұйғыр түрік грамматикасыАуызша және жазбаша
7Көне Ұйғыр түрік редупликацияларыАуызша және жазбаша
8Көне Ұйғыр түрік тіліндегі сөздік қорыАуызша және жазбаша
9Көне Ұйғыр түрік тіліндегі жұрнақтарАуызша және жазбаша
10Көне Ұйғыр түрік тіліндегі етістіктерАуызша және жазбаша
11Шақ жалғауларыАуызша және жазбаша
12Күрделі етістікАуызша және жазбаша
13Сын есімАуызша және жазбаша
14Сөйлемнің құрылымы, элементтері, түрлеріАуызша және жазбаша
15Жалпы қайталау
Пәннің оқу нәтижелерімен байланысы
PÇ1PÇ2PÇ3PÇ4PÇ5PÇ6PÇ7PÇ8PÇ9PÇ10PÇ11PÇ12
Оқулық / Материал / Ұсынылатын ресурстар
1Х.Зулфикар. Сөз варлығы, язым ве анлатым ачысындан түркчедеки гелишмелер, 2015
2Ж.Чакыр. Semantics of Interlanguage: A case for Turkish EFL Learners in Turkey, 2016
3Е.Өмірбаев, Қазақ Хандығы Кезеңдеріндегі Жазба Ескерткіштердің Лексика-семантикалық және сөзжасамдық ерекшеліктері (XV-XVII ғғ). Түркістан 2017ж.
4Ө. Эмироғлу. Полонияда Түрколожи. 2017
5А.Ташағыл. Гөк-Түрклер І-ІІ-ІІІ. Анкара 2018.
6О.С. Каража. Чағдаш Түркчеде келиме груплары, 2016